Kwota wolna od podatku – o co chodzi?

Podatek dochodowy od osób fizycznych jest dla wielu (o ile nie dla wszystkich?) przedsiębiorców koszmarem samym w sobie. Dzieje się tak z kilku powodów. Jednym z nich może być zwyczajny brak wiedzy na jego temat, co dotyka przede wszystkim początkujących przedsiębiorców.

Z drugiej strony objawia się on przedsiębiorcom jako kolejny, zupełnie niepotrzebny „koszt”.

Niestety nie o nim dzisiaj mowa.

W tym całym systemie podatkowym, dla jednych mniej, dla drugich bardziej sensowym, pojawiają się jednak pozytywne elementy. Dokładnie jednemu z nich dedykowany będzie ten artykuł, a mianowicie – jest to kwota wolna od podatku.

Czym jest kwota wolna od podatku?

Rozpoczynając od kilku wyjaśnień – kwotę wolną od podatku nazywamy kwotę dochodu przez którą, w momencie jej osiągnięcia w danym miesiącu w roku podatkowym, przedsiębiorca zostaje zwolniony z obowiązku uiszczania podatku dochodowego. Pojęcie to obowiązuje tylko tych przedsiębiorców, którzy rozliczają się na zasadach ogólnych.

Innymi słowy: chodzi o to by osoby osiągające określoną kwotę pieniędzy z prowadzenia działalności nie musiały oddawać jej części państwu w postaci podatku.

Najwyraźniej w tym przypadku celem założonym przez państwo było „ulżeniem” tym, którzy zarabiają mniej dlatego wprowadzono taką zasadę przy określonej kwocie dochodu.

Wielkość omawianej kwoty wolnej od podatku jest od kilku lat niezmienna i wynosi 3 091zł (stan na marzec 2015 roku). Niezmienność tej kwoty łączy się bezpośrednio z ulgą podatkową – jeśli w danym roku podatkowym dochodzi do zmiany ulgi podatkowej automatycznie zmienia się kwota wolna od podatku.

Cała, nieskomplikowana teoria dotycząca kwoty wolnej od podatku kończyłaby się w tym momencie i mogłabym przejść do opisania konkretnego przykładu gdyby nie jeden szczegół, który odgrywa tu istotną rolę. Mowa tu o składkach, które winien płacić przedsiębiorca raz w miesiącu.

Składki, a kwota wolna od podatku

Dokładnej rzecz ujmując mam na myśli składkę społeczną oraz składkę zdrowotną. Wspominam o nich nie bez powodu, o czym za chwilę będziecie mogli się przekonać. Mając na względzie omówione wyżej komponenty możemy przejść do przyjrzenia się sytuacji Pana Wąsiastego.

Pan Wąsiasty prowadzi od niedawna jednoosobową działalność gospodarczą. W styczniu jego dochód wyniósł 0 zł. W lutym jego dochód wyniósł 3 500 zł. Dodajmy, że Pan Wąsiasty regularnie tj. raz w miesiącu opłaca składkę społeczną oraz składkę zdrowotną  (obowiązuje go tzw. „niski ZUS”). Oto jak obliczymy zaliczkę na podatek dochodowy z wykorzystaniem kwoty wolnej od podatku. (sytuacja w roku 2014)

1. 1. 3 500 zł – 160,78zł (opłacona bieżąca składka społeczna) = 3 339,22 zł – podstawa do opodatkowania 
   2. Podstawę zaokrąglamy do pełnych złotych więc otrzymamy 3 339 zł
   3. 3 339 zł x 18% – 556,02 (odejmujemy ulgę podatkową, jeśli mamy taką możliwość) = 45 zł.
   4. 45 zł – kwota podatku (za pierwszy miesiąc!)Na tym jednak nie kończymy obliczeń!
   5. 45 zł – 232,85zł (opłacona bieżąca składka zdrowotna) = 0 zł – zaliczka na podatek (nie możemy otrzymać ujemnej kwoty zaliczki na podatek więc w tym przypadku nasz wynik wynosi 0zł.)

Zatem nasz bohater, Pan Wąsiasty, w pierwszym miesiącu nie zapłaci zaliczki na podatek dochodowy.

Jak widać odniesienie się do kwoty wolnej od podatku 3 091 zł. można odbierać dwojako. Faktem jest, że ustawodawca określił ją konkretnie z prostej przyczyny – nie możemy założyć, iż każdy przedsiębiorca będzie opłacał składki regularnie i w całości.

W przypadku nieregularnych płatności obliczanie odbyłoby się bez możliwości odliczenia składek społecznych i zdrowotnych, a wynik przedstawiałby się następująco:

1. 3 500 zł (kwota dochodu, która automatycznie staję się naszą podstawą do opodatkowania) x 18% – 556,02 = 73,98 zł à po zaokrągleniu 74 zł zaliczki na podatek.
2. W chwili osiągnięcia dochodu w kwocie 3 091 zł otrzymujemy: 3 091 zł x 18% – 556,02 zł = 0,36 zł à po zaokrągleniu = 0 zł.

Kwota wolna jest więc “instrumentem”, który przez pewien czas (w przypadku odpowiednio niskich zarobków, powoduje, że nie musimy odprowadzać zaliczki na podatek dochodowy.

Kiedy zatem musimy zapłacić podatek?

Oto jak przedstawiają się dochody naszego bohatera z kilku miesiący i sposób wyliczenia pierwszego podatku.

Dochody Pana Wąsiastego wynosiły od stycznia do maja (kwoty netto bez podatku VAT):

1. Styczeń – 0 zł
2. Luty – 3 500 zł
3. Marzec – 2 000 zł
4. Kwiecień – 3 000 zł
5. Maj – 2 500 zł

Generalnie zasada wyliczenia zaliczek na podatek w każdym miesiącu wygląda wręcz tak samo, poza dwoma zmiennymi kwotami, a są nimi:

• Kwota dochodu – podatek obliczamy z dochodu narastająco w ciągu roku, co oznacza, że w każdym kolejnym miesiącu sumujemy wszystkie dotychczasowe przychody i to z nich wyliczamy podatek.
• Składka społeczna i zdrowotna – podobnie jak w przypadku narastającej kwoty dochodu tutaj mamy do czynienia z sumą wszystkich zapłaconych składek – również w danym miesiącu nie będziemy odliczać tylko jednej składki, a wszystkie zapłacone do tej pory.

Wyliczenia kwoty wolnej w kolejnych miesiącach

1. Wyliczenie podatku za miesiąc marzec:

5 500 zł – (2 x 160,78) = 5 178,44 zł (po zaokrągleniu = 5 178zł)
5 178 x 18% – 556,02 zł = 376,02 zł
376,02 zł – (2 x 232,85) = 0 zł – kwota podatku

2. Wyliczenie podatku za miesiąc kwiecień:

8 500 zł – (3 x 160,78) = 8018 zł
8 018 x 18% – 556,02 zł = 887,22 zł
887,22 zł – (3 x 232,85) = 188,67 zł – po zaokrągleniu = 189 zł podatku.

Kwiecień jest więc pierwszym miesiącem, w którym otrzymaliśmy podatek dochodowy do zapłacenia.

Jak wygląda zatem sytuacja w maju? Otóż obliczając analogicznie:

11 000 zł – (4 x 160,78) = 10 357 zł
10 357 x 18% – 556,02 = 1 308, 24 zł
1308, 24 – (4 x 232,85) = 377 zł po zaokrągleniu.

Jako że w tym momencie wprowadzamy kolejny raz zasadę „narastania” więc od kwoty, jaką teraz otrzymaliśmy możemy odjąć już opłacony podatek z zeszłego miesiąca:

337 zł – 189 zł = 148 zł. – jest to kwota podatku dochodowego za miesiąc maj (odjęliśmy podatek, który już ZAPŁACILIŚMY w kwietniu).

Podsumowując ten wątek nie należy zapominać o kilku informacjach związanych z podatkiem dochodowym, które znajdują się w odrębnym artykule.

Czy obliczenia związane z prowadzeniem działalności mogą być łatwe i przyjemne? Łatwe – powyższe działania miały być tego przykładem.

Przyjemne – cóż, nie czarując się, płacenie podatków nigdy nie będzie należało do przyjemnych czynności, ale jeśli ten artykuł choć trochę ułatwi Wam życie, to cel został osiągnięty!

Autor

Justyna Malowaniec

Na blogu sprawuje pieczę nad małymi firmami od strony formalno-księgowej i kadrowej. Zawodowo związana z pracą w biurze rachunkowym Aditio od 2012 roku. Pasje nauczycielskie i zapał do rachunkowości postanowiła połączyć jako przyjemne z pożytecznym. Prywatnie fanka wszelakiej aktywności fizycznej i niespełniona dusza artystyczna.